Friday 14 December 2012

پیشینه قهوه



پیشینه قهوه: درخت قهوه كه برگ هایی همیشه سبز و زیبا دارد، گیاهی است اكه دانه های آن را به صورت های مختلف همچون پودر و خرده های ریز ودرشت به فروش می رسانند.  بیش از یك سوم مردم جهان قهوه را دوست دارند و مصرف می كنند.
واژه قهوه ، برگرفته از زبان عربی و به معنای تحریك كننده و زایل كننده اشتها است .  و برخی از مورخان ، پیشینه این واژه را به كشور اتیوپی نسبت می دهند.
درخت قهوه بین 7 تا 10 متر بلندی دارد و درهوای گرم و مرطوب رشد می كند. این درخت گل هایی كوچك و سپید دارد كه بوی آن بی شباهت به بوی یاسمن نیست.
بهترین قهوه جهان از نظر بو و طعم ، از بوته ای به نام Arabica به دست می آید كه در برزیل به خوبی رشد می كند و از آن جا به سراسرجهان صادر می شود . بعد از برزیل ، بهترین قهوه كه طعم و بویی مطبوع دارد متعلق به كشور تانزانیا و اتیوپی است.
در قرن شانزدهم مصرف قهوه در مصر بسیار شایع بود و بیشتر، افراد مذهبی آن را به كار می بردند تا بتوانند بیدار بمانند و به عبادت پروردگاربپردازند. اما بعدها هنگامی كه دریافتند این ماده ضربان قلب را افزایش می دهد و موجب اعتیاد می شود، خرید و فروش و مصرف آن را ممنوع ساختند و افراد متخلف را به شدت مجازات كردند، ولی چون مردم آن را دوست داشتند ، در این راه موفقیتی كسب نكردند. ابوعلی سینا حكیم بزرگ ایران، حدود هزار سال قبل  در كتاب خود  شرح جامعی در مورد قهوه  آورده.  بوعلی سینا قهوه را به منظور تحریك بیماران افسرده ، مورد استفاده قرار داده است.
بر اساس آمارهای به دست آمده، 89 درصد مردم جهان ،  قهوه، چای و یا هر دوی آنها رامصرف می كنند. 40 درصد آن ها ترجیح می دهند چای بنوشند و در صورت عدم دسترسی به چای، قهوه می نوشند و حدود 30 درصد مردم دنیا نیز، قهوه را ترجیح می دهند و درنبودن قهوه به نوشیدن چای رضایت می دهند و برای 15 درصد نیز میان چای و قهوه تفاوتی وجود ندارد و هر كدام  را كه در دسترس باشد مصرف می كنند. ناگفته نماند كه 15 درصد مردم جهان نیز چای و قهوه را دوست ندارند  و هیچیك را نمی نوشند.
لازم  است كمی هم در مورد كافئین موجود در قهوه توضیح داده  شود. كافئین خالص ، شبیه به پودری سفید و ابریشمی است و حالت سوزنی دارد و دارای طعمی تلخ وبی بو است، همچنین به سهولت در آب گرم حل می شود و در حرارتی معادل 460  درجه فارنهایت ، ذوب شده، و به حالت  مایع درمی آید. این ماده در صنعت داروسازی بسیار پر مصرف است و به میزان اندك، دربیش از60 نوع داروی مختلف ، به ویژه داروهای ضد حساسیت به كار گرفته می شود.
بررسی و پژوهش های علمی در عصر ما، افزون بر موارد یاد شده  ثابت كرده است كه مصرف قهوه باعث هوشیاری مغز و اعصاب می شود، خستگی عضلات و ماهیچه ها را برطرف می كند ، اشتها را كاهش می دهد ( كه این خود مانع از  بروز چاقی می شود )، یبوست را از میان می برد، ماهیچه های شش را شل می كند( كه باعث سهولت در امر تنفس می شود) ، به دلیل رفع خستگی، زمان و میزان فعالیت را افزایش می دهد، برهمكاری عضلات چشم می افزاید( مهارت و دقت در كارها را افزایش می دهد)، مركز تفكر را تحریك می كند( لذا بر قدرت قضاوت و نیروی حافظه می افزاید)، به انسان تیزهوشی همراه با آرامش می دهد
واكنش های متفاوت بدن در برابر كافئین ، به آستانه تحمل افراد بستگی دارد اما به طور كلی تأثیر منفی آن را می توان چنین بیان كرد:
1. فشار خون: كافئین ،  فشار خون را افزایش می دهد. اگر كسی 250 میلی گرم قهوه مصرف كند، فشار خونش در یك ساعت  ، 10 میلی متر بالا می رود.
2. قلب: پس از مصرف قهوه، ضربان قلب كاهش می یابد اما پس از مدتی بر تعداد آن افزوده می شود و تا هنگامی كه كافئین از بدن خارج نشده باشد به همان صورت باقی می ماند. چنانچه میزان كافئین مصرفی ، بالا باشد نه فقط تپش قلب ایجاد می كند بلكه حالت (Fibrilation) یعنی حركت نامنظم ماهیچه های قلب نیز پدید می آید كه گاه ممكن است منجر به مرگ شود. بر اساس آمارهای به دست آمده، نوشیدن بیش از 5 فنجان قهوه در روز ، احتمال  سكته قلبی را افزایش می دهد.
3.  هورمون ها: كافئین بر تولید برخی از هورمون های بدن می افزاید، مانند : اپی نفرین(Epinephrine) كه منقبض كننده عروق است ،  نوراپی نفرین (Norepinephrine) كه بر میزان فشار خون می افزاید، رنین (Renin) كه به علت كم خونی كلیه ها و بر اثر كاهش فشار نبض در سرخرگ كلیوی ، از كلیه ها ترشح می شود و پس از فعل و انفعالاتی ، باعث فشار خون می گردد و كاتكولامین (Catecholamine) كه باعث تحریك اعصاب قلب شده و حرارت بدن را افزایش می دهد.
4. معده: كافئین بر ترشح اسید معده و میزان پپسین (Pepsin) كه نوعی آنزیم معدی  است می افزاید.
5. مغز و اعصاب: تأثیر كافئین بر مغز و اعصاب، می تواند منجر به اضطراب، هیجان ، ناآرامی، فراموشی و افسردگی .
كسانی كه گرفتار عارضه افسردگی هستند ، نباید بیش از یك گرم كافئین  در روز مصرف كنند ؛ زیرا سبب شدت یافتن افسردگی آن ها می شود.
6. خون: كافئین باعث می شود كه مقدار قابل ملاحظه ای از سدیم و پتاسیم بدن از طریق كلیه ها دفع شود، همچنین مقدار مصرف قند را نیز كاهش می دهد كه نتیجه آن ، افزایش قند خون خواهد بود. از این رو به كسانی كه مبتلا به بیماری قند ( دیابت) هستند توصیه می شود از مصرف مواد كافئین دار، اجتناب ورزند. كافئین ، جذب آهن را در روده ها كم می كند و لذا با توجه به نیاز ضروری بدن به آهن، كه كار خون سازی را بر عهده دارد، توصیه می شود كه از مصرف كافئین همراه با غذا و تا یك ساعت پس از آن، به طور جدی پرهیز شود.
7. لاغری: كافئین میزان سوخت و ساز بدن را بالا می برد و در نتیجه مصرف كالری نیز افزایش پیدا می كند. برای مثال ، چنان چه كسی یك فنجان قهوه حاوی 100 میلی گرم كافئین بنوشد میزان متابولیسم بدن وی تا 4 درصد افزوده شده و درنتیجه باعث لاغری او می شود.
در شماره ی بعدی در رابطه با انواع قهوه و شرکت های سازنده و روش های متداول تهیه آن در جهان صحبت خواهد شد.